Շուէտի հայ համայնքի բաց նամակը ՀՀ նախագահ Սերժ Սարգսեանին

Համայն աշխարհի հայութեան ուշադրութիւնն այսօր սեւեռած է չարաբաստիկ երկու արձանագրութիւնների եւ դրանցից բխող հայակործան հետեւանքների վրայ:

Ինչպէս երբեւէ, այսօր մենք կանգնած ենք լինել-չլինելու հարցի առջեւ: Այսօր, ինչպէս երբեք, կայ իրական վտանգ կորցնելու այն, ինչ ձեռք է բերուել տարիներով մղած պայքարի, արեան, արցունքի եւ ամենակարեւորը` միասնութեան շնորհիւ:

Աշխարհասփիւռ հայութեան կարծիքն անտեսուած է, մեր ձայնը չի լսւում կարծես, մեր ձայնը չէք ուզում լսել:

Սոյն նամակը հետապնդում է մէկ նպատակ` ցոյց տալ, որ մենք կանք, ցոյց տալ, որ մենք անմասն չենք մնայ մեր հայրենիքի ճակատագրից, տեղ հասցնել մեր ձայնն եւ մտահոգութիւնն մեր հայրենակիցներին եւ ցոյց տալ, որ մենք նրանց կողքին ենք:

Հանդիսանալով մի մասնիկն աշխարհով մէկ սփռուած հայութեան` Շուէտի հայ գաղութն իր դժգոհութիւնն եւ բողոքն է յայտնում Հայաստանի Հանրապետութեան նախագահ Ս. Սարգսեանին եւ արտաքին գործերի նախարար Է. Նալբանդեանին:

Մենք աւելի քան վստահ ենք, որ վերոյիշեալ տխրահռչակ արձանագրութիւնները կործանիչ կը լինեն մեր ազգի եւ հայրենիքի համար:

Քաջ գիտակցելով այն, որ դէպքերի վերջին զարգացումներն չեն հանդիսանում միայն ձեր բարի կամքի արտայայտումը, այլ նաեւ շօշափելի ճնշման հետեւանք են, մենք կոչ ենք անում վերանայել արձանագրութիւններում տեղ գտած հիմնական կէտերն, որոնք ոչ մի կերպ չեն կարող ընդունելի լինել հայ ազգի համար:

– Ճանաչելով Թուրքիայի ներկայիս ապօրինի սահմանները` դուք ակամայից վաւերացնում էք Կարսի պայմանագիրը, եւ թէեւ դուք պարբերաբար փորձում էք վստահեցնել մեզ, որ դրանք հիմնապէս տարբեր բաներ են, ձեր փաստարկներն համոզեցուցիչ չեն: Աւելի՛ն. ճանաչելով Թուրքիայի ներկայիս սահմանները` դուք սեպ էք խրում սփիւռքի եւ հայրենիքի միջեւ` հիմնայատակ խորտակելով տարիների իղձերն ու սպասումները: Վստահ եղէք, որ դա պէտք չէ ներուի:

– Հանդէս գալով նման աւելի քան սարսափելի առաջարկով, այն է` ստեղծել «պատմական հարթութեամբ զբաղուող ենթայանձնաժողով», որը պէտք է զբաղուի «երկու ժողովուրդների միջեւ … գոյութիւն ունեցող խնդիրների յստակեցմամբ», աւելի՛ն, արխիւների գիտական անկողմնակալ ուսումնասիրութեամբ, դուք կասկածի տակ էք դնում Հայոց ցեղասպանութիւնը:

Պարո՛ն նախագահ եւ արտաքին գործերի նախարար, կա՞յ արդեօք մէկ այլ պատմական խնդիր մեր ազգերի միջեւ: Ի՞նչ է ուսումնասիրելու վերոյիշեալ ենթայանձնաժողովը: Պարզ է, որ խօսքն ամենեւին էլ չի գնում հիթիթների կամ շումերների պատմական անցեալը քննարկելու մասին: Կա՞յ արդեօք մէկ այլ պատմական հարթութիւն, որ պէտք է դիտարկուի: Ի հարկէ ՈՉ:

Արդեօք հրեաներն գերմանացիների հետ յարաբերութիւններն կարգաւորելու ժամանակ որեւէ կասկածի տակ առա՞ն Հոլոքոսթը: Ի հարկէ ՈՉ: Ապա ինչո՞ւ մենք պէտք է նոյնիսկ «անկողմնակալ» ուսումնասիութեան յանձնենք մեր անցեալի ամենաապացուցուած եւ ամենացաւալի հարցը: Քննարկելով իսկ` դուք անմիջականօրէն կասկածի տակ էք դնում այն ամէնը, ինչ արդէն արուել է ի շահ Ցեղասպանութեան ճանաչման եւ դատապարտման: Նման կէտն այդ արձանագրութիւններում վերջ կը դնի հետագայ որեւէ ջանքի` լրջօրէն խօսելու Հայոց ցեղասպանութեան մասին: Ստեղծելով վերոյիշեալ ենթայանձնաժողովը` դուք զրոյի էք հաւասարեցնում տասնամեակների պայքարն ու հետագայ քայլերը:

Եւ ի զուր են ձեր փորձերն` ներկայացնելու այս ամէնն այլ լոյսի ներքոյ: Սոյն ենթայանձնաժողովը կը լինի սկիզբը վերջի: Վստահ եղէք, որ սա էլ պէտք չէ ներուի:

– Լռութեան մատնելով ժողովուրդների ինքնորոշման իրաւունքը` դուք ակամայից բաւարարում էք Թուրքիայի մէկ այլ նախապայման, այն է` Ղարաբաղի հարցը լուծել միմիայն տարածքային ամբողջականութեան սկզբունքի հիման վրայ: Անգլերէնից հայերէն ոչ ճշգրիտ թարգմանութիւններն կարող են լրջագոյնս վտանգի ենթարկել ազատ Արցախի ճակատագիրը: Արդեօք պատրա՞ստ էք այս պատասխանատուութիւնն էլ վերցնել ձեզ վրայ: Ո՞վ պատասխան կը տայ բոլոր այն հոգիների առջեւ, ովքեր իրենց կեանքն չխնայեցին յանուն Արցախի ազատագրման: Արցախի անկախութեան, ապահովութեան հարցն իսկ կասկածի տակ դնելն կը նշանակի, որ մենք կը կորցնենք այն: Որեւէ, նուազագոյն զիջումն իսկ, կը լինի կործանարար մեզ համար: Ի՞նչ պատասխան էք տալու սերունդներին:

Հայորդիների իրաւունքով` մենք պահանջում ենք վերանայել արձանագրութիւններն եւ դրանք բարենպաստ դարձնել մեր ազգի համար:

Եթէ վերը նշուածները բաւարարումը չեն Թուրքիայի նախապայմանների, որոնց ի սպառ բացակայութեան մասին այդքան բարձրաձայնում էք, ապա ի՞նչ են դրանք:

Դուք պատասխանատու էք համասփիւռ հայութեան եւ դեռեւս մեր հողի վրայ ապրող մեր հայրենակիցների համար: Դուք պատասխանատու էք գալիք սերունդների առջեւ:

Պատմութիւն կարելի է մտնել եւ ազգանպաստ գործով: Այլոց շահերը բաւարարելը մեզ կը տանի դէպի անխուսափելի կործանում: Այսօր դուք էք պատասխանատու մեր ապագայ յոյսերի, երազած երկրի եւ հայրենիքի համար: Թոյլ մի՛ տուէք, որ դարերի երազանքը անուղղելիօրէն կործանուի:

Այս դժուար պահին սփիւռքը կանգնած է իր ազգի կողքին: Մենք պատրաստ ենք սատարել ձեզ եւ միասին յաղթահարել բոլոր դժուարութիւնները, որոնք քիչ չեն եւ վստահաբար պէտք է շատանան: Սակայն պէտք է կանգ առնել ժամանակին, քանի որ յետոյ շատ ուշ կը լինի:

ՇՈՒԷՏԻ ՀԱՅ ՀԱՄԱՅՆՔ
ԱԶԴԱԿ, 1 Հոկտեմբեր 2009